In 2016 ontstond het idee voor Eerst zien dan geloven. Ik woonde in Den Haag een tijdje tegenover een kerk waar ik nooit naar binnen ging. Zo ontspon de gedachte dat er overal in de stad gebedshuizen zijn, waar mensen tegenover wonen en nooit naar binnen gaan. Op vakantie bezoek je misschien nog eens een oude kerk of een mooie moskee en al die jonge backpackers in Azië lopen alle tempels af, maar in je eigen stad neem je die stappen vrijwel nooit. 

In Den Haag wilden al snel buurt- en kerkhuis Bethel, Hindoecentrum Sewa Dhaam en de Liberaal Joodse Gemeente meedoen aan ons idee om verspreid door de stad middels theater de deuren van bijzondere gebedshuizen wagenwijd open te zetten. Drie bevlogen makers gaan van start; met acteurs, bezoekers van de gebedshuizen en buurtbewoners wordt gezocht, gemaakt en gespeeld. Want dit project zou niet alleen over religie gaan, maar ook over gemeenschap. Hechte gemeenschappen die misschien ook uitsluiten. Er wonen immers honderden mensen pal naast gebedshuizen die denken er niets mee te maken te hebben. Ook daarom moeten die deuren open. 

En zo belandt maker Khadija bij Sewa Dhaam, waar zij in eerste instantie door de tempelbezoekers met argusogen bekeken wordt, maar al snel kent Khadija niet alleen alle vaste bezoekers, maar ook de vele goden en hun verschillende incarnaties bij naam. Maker Martijn wordt onderdeel van de gemeenschap die de kerk voornamelijk gebruikt als plek van samenkomst. We helpen samen met het serveren van de kerstmaaltijd en verspreiden honderden ansichtkaarten door de buurt met de vraag: Waar geloof je in en hoe doe je dat? En Els werkt met een grote groep spelers van allerlei leeftijden aan een performance in een van de oudste synagogen van ons land met daarin centraal de vraag wat het jodendom voor hen in deze tijd betekent. 

De voorstellingen worden goed bezocht, door buurtbewoners, theaterbezoekers en ook door de leden van de verschillende gemeenschappen. Er vindt op allerlei manieren uitwisseling plaats. Niet alleen is het voor veel bezoekers de eerste keer dat ze in een kerk, hindoetempel of synagoge zijn, maar ook geven persoonlijke verhalen de plek direct meer betekenis.

Maar hoe moet dat dan nu? Nu de makers van deze Amsterdamse versie van Eerst zien dan geloven niet letterlijk de deuren van de Oranjekerk, Al Choura en de Liberaal Joodse Gemeente open kunnen zetten? Blijven de deuren dicht? 

Ik denk het niet. Want het blijkt al sinds het voorjaar dat gebedshuizen allerlei manieren vonden om toch contact te houden met hun leden, zo houdt de Liberaal Joodse Gemeente bijvoorbeeld de diensten via Zoom. En ook het theater wordt (digitaal) steeds inventiever. Van podcast tot livestream, maar ook theater via een postkaart is ineens een optie. 

De deur kan misschien niet letterlijk open, maar ik heb er alle vertrouwen in dat op allerlei manieren de deuren toch opengaan, om zo ook in deze wonderlijke tijd verschillende werelden met elkaar te verbinden. Dit keer zelfs tot achter je eigen voordeur. 

_{Foto: Studio Johan Nieuwenhuize}