Op bezoek bij de Liberaal Joodse Gemeente.. Ik zou mij onderdompelen in deze gemeenschap, met veel en verschillende mensen spreken, van jong tot oud, van joods geboren tot joods uitgekomen. Ik zou leren over de rituelen, de gebruiken, over de gezamenlijke geschiedenis die de leden van de joodse gemeenschap delen. Ik zou achter de geschreven en ongeschreven regels komen. En ik zou er achter komen hoe men binnen deze gemeenschap naar elkaar kijkt. De zaterdagdienst wordt in het voorjaar van 2020 mijn vaste prik: het is voor mijzelf een ritueel geworden.

Na de dienst kom ik in gesprek met John, een Engelsman die in de jaren ‘80 naar Nederland kwam en bewust liberaal joods is. “Er is hier ruimte voor discussie” en “het is een voorrecht om deel uit te maken van drieduizend jaar oude traditie, die zichzelf nog altijd veel vragen stelt, om deel uit te maken van deze dialoog”. “Of ik geloof in God? Nee, niet echt”. Het verrast me. Later kom ik in een gesprek met rabbijn Joram te weten dat joods zijn weinig te maken heeft met ‘geloven’. Het is anders dan het christendom. Voor joden is het een individuele zaak of je gelooft in een God of niet. Wat joden met elkaar delen is een gezamenlijke geschiedenis, die ze diep tot in hun vezels voelen, ze zijn een volk. Een volk dat door de geschiedenis heen beproevingen heeft doorstaan, dat een heilig schrift deelt, leefregels, rituelen en vieringen. Hóe je die geschiedenis deelt of uitvoert, is voor iedere jood verschillend; er wordt ook uitgebreid over gediscussieerd. Kennis over je geschiedenis is van essentieel belang.

De Liberaal Joodse Gemeente heb ik leren kennen als een diverse gemeenschap, één waarin heel verschillende mensen een plek vinden. Een gemeenschap waarin het voorzichtig bewegen is - maar waar ook veel wordt gediscussieerd. Over thema’s als veiligheid, over gelijke behandeling van mannen en vrouwen, mensen met alleen een joodse vader, over de leefregels en rituelen, zowel thuis als tijdens de dienst. 
Tegen mijn verwachting in zit het gemeenschappelijke van deze gemeenschap niet zozeer in religie, maar in rituelen uit de oude traditie. Mensen sluiten zich daarom aan voor veiligheid, geborgenheid, een gevoel van thuishoren. Daarbij zijn deze rituelen van belang, het geeft houvast. Het gemeenschappelijke zit hem ook in een eigen taalgebruik: je zit in ‘sjoel’ en niet in de synagoge. Je begroet elkaar met ‘sjabbat sjalom’, je leest uit de Torarol en je zingt in het Hebreeuws. Alle feestdagen, rituelen en tal van voorwerpen en gebruiken hebben een Hebreeuwse naam die een buitenstaander niet direct verstaat.

Als je bij de Liberaal Joodse Gemeente op bezoek bent, word je een culturele context ingezogen. Eén die je verrast in plaats van bevestigt wat je al denkt te weten. Kom het luisteren tijdens onze fietsroute op 14 en 16 mei.